ΠΟΛΩΝΙΑ


Εισαγωγή

Στην Πολωνία, υπήρχε από το 1773 επίσημη κρατική εποπτεία των σχολείων μέσω της Επιτροπής για την Εθνική Εκπαίδευση. Το μοντέλο εποπτείας άλλαζε ωστόσο ανάλογα με τις αλλαγές των κοινωνικών και πολιτικών καταστάσεων: σε κάποιες περιόδους ο έλεγχος είχε μόνον υποστηρικτικό και συμβουλευτικό χαρακτήρα ενώ σε άλλες, εστιαζόταν στον ιδεολογικό έλεγχο του εκπαιδευτικού συστήματος από το πολιτικό καθεστώς. Με την αλλαγή του πολιτικού συστήματος και πριν την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, η οποία ξεκίνησε το 1999, η αξιολόγηση είχε μόνον συμβουλευτικό χαρακτήρα.

Στο παρόν, το σύστημα αξιολόγησης στην Πολωνία είναι θεσμοθετημένο και κεντρικά ελεγχόμενο. Πρόκειται για ένα συγκεντρωτικό σύστημα με τάσεις αποκέντρωσης.

Η αξιολόγηση της σχολικής εκπαίδευσης

Το 1999, η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση εισήγαγε συστήματα εσωτερικής και εξωτερικής αξιολόγησης του εκπαιδευτικού έργου.

Στην αξιολόγηση του εκπαιδευτικού συστήματος εμπλέκονται:

  • Tο Υπουργείο Παιδείας
  • Tο Περιφερειακό Σώμα Επιθεωρητών (Kuratorium).
  • O φορέας που ανήκει στους δήμους και είναι υπεύθυνος για την εξωτερική αξιολόγηση των διοικητικών στόχων και για τη διαχείριση των σχολείων της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης και των Γυμνασίων (Gmina).
  • Oι Διευθυντές των σχολείων σε επίπεδο σχολικής μονάδας.

Στην Προσχολική και Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση, η διοικητική και παιδαγωγική εποπτεία διεξάγονται χωριστά. Η παιδαγωγική εποπτεία των σχολείων ασκείται από περιφερειακές εκπαιδευτικές αρχές (kurator), ενώ η γενική εποπτεία (οργανωτική, διοικητική και οικονομική) ασκείται από φορείς των δήμων και κοινοτήτων, από αυτοδιαχειριζόμενους επαρχιακούς φορείς ή φορείς της ευρύτερης περιφέρειας.
Την ευθύνη για την εκτίμηση των παιδαγωγικών επιτευγμάτων και την αξιολόγηση της απόδοσης των σχολικών μονάδων έχουν η Κεντρική Εξεταστική Επιτροπή και οι οκτώ Περιφερειακές Εξεταστικές Επιτροπές.

Η αξιολόγηση των μαθητών, συγκεκριμένα, γίνεται στο τέλος κάθε χρόνου με τεστ και εξετάσεις, οι οποίες οργανώνονται από τους περιφερειακούς εξεταστικούς φορείς που εποπτεύονται από το Κεντρικό Συμβούλιο των Εξετάσεων. Εξωτερικές εξετάσεις για την αξιολόγηση των μαθητών διεξάγονται:

  • στο τέλος της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης (έως 13 ετών)
  • στο τέλος του 3τάξιου Γυμνασίου (έως 16 ετών) και,
  • στο τέλος του 3τάξιου Λυκείου ή 4τάξιου Τεχνικού Λυκείου (έως 19/20 ετών).

Η Πολωνία συμμετέχει στο Πρόγραμμα PISA από το 2000. Η αξιόλογη πρόοδος που παρατηρήθηκε στους Πολωνούς μαθητές που συμμετείχαν στο πρόγραμμα συνοδεύεται από δυο σημαντικές παρατηρήσεις:

  1. Παρατηρήθηκε σημαντική βελτίωση της απόδοσης των μαθητών στο PISA 2001, οι οποίοι είχαν εκπαιδευτεί σύμφωνα με το αναθεωρημένο εκπαιδευτικό σύστημα.
  2. Στο PISA 2003, παρατηρήθηκε το χαμηλότερο επίπεδο διαφορών μεταξύ των σχολείων της Πολωνίας, αναδεικνύοντας την αποτελεσματικότητα του εκπαιδευτικού συστήματος (κάτι που παρουσιαζόταν αρχικά μόνον στα Σκανδιναβικά κράτη). Από το 2007 κάθε περιφερειακή εκπαιδευτική αρχή υποχρεούται να προετοιμάσει μια λίστα κριτηρίων για την εξωτερική αξιολόγηση, η οποία διεξάγεται από το Περιφερειακό Σώμα Επιθεωρητών (Kuratorium). Τα ευρήματα της εξωτερικής αξιολόγησης των σχολείων μερικές φορές δημοσιοποιούνται, κατόπιν απόφασης που λαμβάνεται σε περιφερειακό επίπεδο.

Σε όλες τις περιφέρειες έχουν οριστεί σύμβουλοι για την αξιολόγηση της απόδοσης των σχολείων, αλλά τελικά η αρμοδιότητά τους έχει περιοριστεί μόνο στην άσκηση παιδαγωγικής εποπτείας. Εποπτεία ασκείται και στο εκπαιδευτικό προσωπικό του κάθε σχολείου αλλά μόνο σε σχέση με τη δημοσιοϋπαλληλική τους ιδιότητα και όχι με την παιδαγωγική τους επάρκεια.

Αυτοαξιολόγηση σχολικών μονάδων

Η νομοθεσία που αφορά την παιδαγωγική εποπτεία των σχολείων απαιτεί από τα σχολεία μια συνεχή εκτίμηση της ποιότητας της διδακτικής διαδικασίας. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι το σχολείο αξιολογεί το επίπεδο της επάρκειας και της αποτελεσματικότητας όλων των σχολικών δραστηριοτήτων.

Η εσωτερική αξιολόγηση διενεργείται από τον Διευθυντή του σχολείου σε συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς και τον Παιδαγωγικό Σύμβουλο. Ο Διευθυντής του δημόσιου σχολείου είναι το πρόσωπο που συντονίζει τις σχολικές δραστηριότητες και διασφαλίζει την καταλληλότητα και αποτελεσματικότητα της παιδαγωγικής διαδικασίας. Είναι υπεύθυνος για την εφαρμογή της εσωτερικής αξιολόγησης και τη χρήση των αποτελεσμάτων της για τον σχεδιασμό δράσεων βελτίωσης του σχολείου, καθώς και για την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών του.
Επίσης, ο Διευθυντής του σχολείου οφείλει να προετοιμάζει ένα σχέδιο παιδαγωγικής εποπτείας μια φορά τον χρόνο, το οποίο περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τους σκοπούς, το αντικείμενο και το χρονοδιάγραμμα εφαρμογής της εσωτερικής αξιολόγησης, καθώς επίσης και θέματα συζήτησης για τον έλεγχο της καταλληλότητας των εφαρμοσμένων δραστηριοτήτων. Πριν το τέλος του σχολικού έτους, ο Διευθυντής παρουσιάζει τα αποτελέσματα του σχολείου στο παιδαγωγικό συμβούλιο.

Από το σχολικό έτος 2004/05, η εσωτερική αξιολόγηση βασίζεται στα πρότυπα κριτήρια της εξωτερικής αξιολόγησης. Μερικές φορές τα αποτελέσματα δημοσιεύονται με απόφαση που λαμβάνεται σε περιφερειακό επίπεδο. Το ποσοστό των σχολείων που χρησιμοποιούν τις αξιολογήσεις της επίδοσης των μαθητών τους για τους σκοπούς της αυτοαξιολόγησης είναι ιδιαίτερα υψηλό και αφορά τουλάχιστον το 85% των μαθητών ηλικίας 15 ετών.

Πηγές - Σύνδεσμοι

  • Ευρυδίκη: http://eacea.ec.europa.eu/education/eurydice/eurybase_en.php
  • Εκτελεστικός Οργανισμός Εκπαίδευσης, Οπτικοακουστικών Μέσων και Πολιτισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (EACEA P9 Eurydice), Αριθμοί- κλειδιά της εκπαίδευσης στην Ευρώπη -2009.
  • Eurydice,the Ministryof National Education, the Ministry of Science and Higher Education and Refernet (Co-operation Fund Foundation)(2010).The System of Education in Poland, Warsaw 2010.