ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η διερεύνηση τρόπων για τη βελτίωση του σχολείου και της ποιότητας του παρεχόμενου εκπαιδευτικού έργου αποτελεί τα τελευταία χρόνια αντικείμενο έντονου προβληματισμού και ενδιαφέροντος στον ελληνικό και διεθνή χώρο. Το ενδιαφέρον αυτό συνδέεται με την αποκέντρωση της εκπαιδευτικής λειτουργίας και την ενίσχυση της αυτονομίας του σχολείου αλλά και τη γενικότερη ευαισθητοποίηση των αποδεκτών του εκπαιδευτικού αγαθού σε θέματα ποιότητας της εκπαίδευσης
Η σύγχρονη τάση σχετικά με το ζήτημα της βελτίωσης της ποιότητας του εκπαιδευτικού έργου τοποθετεί στο κέντρο της προσπάθειας το ίδιο το σχολείο και θέτει ως προϋπόθεση για την επίτευξη οποιασδήποτε αλλαγής και βελτίωσης στα εκπαιδευτικά πράγματα τη συμμετοχή όλων όσων εμπλέκονται στο έργο της σχολικής κοινότητας.
Στο πλαίσιο αυτό, η ‘αυτοαξιολόγηση της σχολικής μονάδας’ εκφράζει μια ιδιαίτερα δημοφιλή στα σύγχρονα εκπαιδευτικά συστήματα προσέγγιση προς την κατεύθυνση της αυτοβελτίωσης του σχολείου.
Η μορφή αυτή της αξιολόγησης αναφέρεται σε ένα σύνολο συστηματικών, συλλογικών και συμμετοχικών διαδικασιών, οι οποίες οργανώνονται και αναπτύσσονται από τους ίδιους τους παράγοντες της σχολικής μονάδας. Στις διαδικασίες αυτές κεντρική θέση κατέχουν η αποτίμηση του εκπαιδευτικού έργου μέσα από την άντληση, ανάλυση, επεξεργασία και αποτίμηση της πληροφορίας, καθώς και ο σχεδιασμός και η ανάληψη δράσης για τη βελτίωσή του. Η γνώση που προκύπτει από την εμπλοκή των εκπαιδευτικών σε μια συλλογική διαδικασία αξιολόγησης του εκπαιδευτικού έργου αποκαλύπτει τις ιδιαίτερες εσωτερικές ανάγκες του σχολείου, επιτρέπει τον προσδιορισμό των προβλημάτων και τον καθορισμό των αναγκαίων επεμβάσεων. Παράλληλα, η εμπλοκή των εκπαιδευτικών στη διαδικασία και την παραγωγή των αποτελεσμάτων αξιολόγησης ενισχύει τα κίνητρα και τη δέσμευσή τους για υλοποίηση προγραμμάτων βελτίωσης του έργου τους.
Η αυτοαξιολόγηση της σχολικής μονάδας στις διάφορες χώρες διαφοροποιείται λιγότερο ή περισσότερο ως προς το ιδιαίτερο περιεχόμενο και τις πρακτικές της, καθώς και ως προς την ειδικότερη λειτουργία την οποία επιτελεί στο σύστημα αξιολόγησης της κάθε χώρας.
Στην ενότητα αυτή γίνεται αναφορά στις προσεγγίσεις αυτοαξιολόγησης της σχολικής μονάδας οι οποίες υιοθετούνται στις διάφορες χώρες και σε διαφορετικά κοινωνικά και πολιτικά πλαίσια. Για την οργάνωση και την παρουσίαση των δεδομένων της κάθε χώρας αξιοποιήθηκαν οι παρακάτω κεντρικοί άξονες:
- To ευρύτερο πλαίσιο της αξιολόγησης της σχολικής εκπαίδευσης
- Η θέση της αυτοαξιολόγησης της σχολικής μονάδας στο σύστημα αξιολόγησης της χώρας (λειτουργία, συμπληρωματική σχέση με άλλες μορφές αξιολόγησης, θεσμικό πλαίσιο κ.λπ.)
- Οι φορείς που έχουν την ευθύνη για την εφαρμογή της (κεντρικές, περιφερειακές, τοπικές εκπαιδευτικές αρχές), καθώς και οι μορφές υποστήριξης/ελέγχουγια την ανάπτυξη της αυτοαξιολόγησης (π.χ. διαμόρφωση διαδικασιών και εργαλείων αυτοαξιολόγησης, μετα-αξιολόγηση)
- Οι τομείς του εκπαιδευτικού έργου στους οποίους εστιάζει η σχολική αυτοαξιολόγηση (π.χ. σχολικό πλαίσιο, εισροές, διαδικασίες, αποτελέσματα)
- Οι επιμέρους διαδικασίες και τα εργαλεία εφαρμογής της (π.χ. στάδια, μέθοδοι άντλησης δεδομένων, ερευνητικά εργαλεία, δείκτες αξιολόγησης κ.λπ.)
- Οι εκθέσεις αυτοαξιολόγησης, οι βασικοί αποδέκτες και χρήση των αποτελεσμάτων της.
Για την προετοιμασία της ενότητας αυτής εργάστηκε η Ομάδα Έργου της ΑΕΕ.
